Po co nam na technologia?
Czy to w szkole, w mediach, czy luźnych dyskusjach o edukacji – wszędzie mowa o tym, jak ważne jest celowe wykorzystanie technologii. Brzmi to jednak jak czysta abstrakcja. Dlatego czas sprowadzić ją na ziemię i ubrać w konkrety.
Celowe wykorzystanie technologii – co to znaczy?
Najprościej mówiąc – to sięganie po technologię świadomie. Wystarczy zadać sobie czasem pytanie “po co to robię”, by zdać sobie sprawę, czemu codziennie spędzamy dwie godziny w mediach społecznościowych, a po całym dniu pracy siadamy przed grą komputerową. Inne pytania mogą brzmieć:
- Czemu posłuży wykorzystanie telefonów podczas ostatniej lekcji?
- W jakim celu daję dziecku tabletu z grami podczas podróży na działkę?
- Czego uczę moje dzieci, gdy co chwilę zaglądam do telefonu, nawet podczas wspólnej kolacji?
Narzędzia cyfrowe przyniosą najwięcej dobrego, jeśli użytkownik i użytkowniczka – zarówno dziecko, jak i dorosła osoba – będzie wiedzieć, co chce osiągnąć, jaki ma na to plan, ale też jest w stanie go zmienić na rzecz innych możliwości.
Dlaczego to takie ważne?
Za takim podejściem do technologii przemawia szereg korzyści, które z powodzeniem można odnieść zarówno do dzieci, jak i dorosłych.
- Troska o zdrowie i czas – dziecko spędza dzień na różnych aktywnościach, nie tylko przed telefonem lub tabletem.
- Inny wymiar nauki – dziecko uczy się, jak zdobywać i utrwalać wiedzę, jak szukać informacji i je weryfikować.
- Odkrywanie swoich talentów i pasji – technologie pozwalają odkrywać swoje mocne strony i predyspozycje, dając przy tym narzędzia do rozwijania ich.
- Nauka podejmowania decyzji – dziecko uczy się wybierać, kiedy jest czas na relaks i rozrywkę, kiedy czas na naukę, a kiedy na zabawę w ruchu.
- Wiele możliwości – dziecko zauważa, że technologie dają wiele możliwości spędzania czasu, więcej niż najpopularniejsza w klasie gra.
- Zrozumienie, jak to działa – dziecko zaczyna rozumieć, jak działa internet, czym jest programowanie i dlaczego roboty nie robią niczego same z siebie.
- Bezpieczeństwo – im większa wiedza na temat technologii, tym większa świadomość zagrożeń. Dziecko uczy się, jakie sytuacje są niebezpieczne, kiedy należy zgłaszać je rodzicom lub nauczycielce oraz jak dbać o swój wizerunek w sieci.
- Motywacja – dziecko chętniej się angażuje, gdy mało wciągający temat zostaje urozmaicony różnymi rodzajami ćwiczeń online czy zabaw z wykorzystaniem robotów.
Aby dziecko mogło uczyć się świadomego korzystania z nowoczesnych technologii, potrzebuje wsparcia. Tu kluczową rolę odgrywają nauczyciele i nauczycielki oraz rodzice i opiekunowie. To właśnie te osoby są najbliżej dziecka, spędzają z nim najwięcej czasu i są dla niego ważne. Dzięki obecności zaufanej dorosłej osoby może odkrywać sieć, możliwości sztucznej inteligencji czy fascynujące urządzenia bezpiecznie, co przyda mu się również w przyszłości.
Narzędzia cyfrowe w szkole
Czego się uczymy? Co chcemy osiągnąć? Odpowiedź na te pytania sprawi, że wybór metod i narzędzi edukacyjnych będzie łatwiejszy, dopasowany do okoliczności – tematu, grupy, miejsca zajęć itd.
Przykład – Temat zajęć: Jak segregować śmieci?
Dzieci tworzą aplikację w Scratchu1,
w której gracz/graczka wybiera, do którego kosza na śmieci powinny trafić pojawiające się na ekranie odpadki. Takie zajęcia pozwalają:
- przełożyć wiedzę na praktykę, co sprzyja zapamiętywaniu;
- wymagają znalezienia rozwiązań technicznych, dzięki którym powstanie dobrze działająca aplikacja. To wymagać będzie testowania, zmian koncepcji, szukania błędów i poprawiania ich;
- łączyć różne obszary wiedzy i umiejętności – podczas zajęć trzeba zdobyć informacje z zakresu dbania o środowisko, opracować projekt gry i stworzyć skrypt, a potem zaprezentować innym efekty pracy;
- rozwijać kompetencje miękkie – zwłaszcza jeśli dzieci pracują w dwójkach lub trójkach, muszą pogodzić swoje pomysły, podzielić pracą, zmierzyć się z trudnościami i cieszyć sukcesami.
Szkoła daje wiele okazji, podczas których technologia może posłużyć realizacji wartościowych celów. Pamiętajmy jednak, że cyfrowe narzędzia nie zawsze są potrzebne, a wręcz przeciwnie, czasem mogą przeszkadzać i rozpraszać. Celowe korzystanie z technologii to także świadoma rezygnacja z jej obecności.
Nowoczesne technologie w domu
Dom to wspaniałe miejsce do nauki świadomego korzystania z technologii. Czasem będzie to kreatywne sięganie po urządzenia cyfrowe, dzięki czemu dzieci mogą uczyć się współpracy, wspólnie spędzać czas – z rodzeństwem, rodzicami, przyjaciółmi – chociażby podczas gry, planowania wakacji czy zabawy zdjęciami z wyjazdu. Ale będą to też okazje wspierające nabywanie konkretnych, życiowych umiejętności na przyszłość.
Przykład 1. Wspólne szukanie przepisów na obiad. Zdarza się, że dziecko na pytanie co chcesz zjeść na obiad, wzrusza ramionami. Sprawdźcie, co macie w domu, jakie produkty warto wykorzystać jako pierwsze i pozwólcie sobie na zaplanowanie posiłku, a potem wykonanie go. Szukanie informacji, gotowanie, a ponad wszystko wspólne spędzenie czasu.
Przykład 2. Zakupy internetowe. Zaproś dziecko do towarzyszenia w wyborze i zakupie produktów. To mogą być zwykłe zakupy spożywcze, a może coś większego, co akurat potrzeba kupić do domu. To okazja, by pokazać dziecku, dlaczego warto czytać opisy, porównywać ceny, a czasem zrezygnować z planowanego zakupu wobec braku dobrej oferty. Innymi słowy – to bezcenne momenty, gdy można zadbać o edukację finansową dziecka w praktyce.
Wybór zależy od nas
Pamiętajmy, że technologia to narzędzie, które może służyć nam w różny sposób. Od nas, dorosłych, zależy, jak je wykorzystujemy i co robimy, by wspierać rozwój dziecka oraz przygotować je do przyszłości. Mamy nadzieję, że technologia będzie dla nas wszystkich bezpiecznym źródłem wiedzy i rozrywki. A także wsparciem w realizacji planów, marzeń i projektów – tych małych, i tych wielkich.